Es cuestión de necesidad, los vascos no tenían necesidad de realizar una clasificación cromática y en el caso del haya es probable que se trate de una sustitución, pero también que estemos en la misma situación, quizá no había una necesidad de clasificar, no era un frutal ni aportaba alimento de otro tipo.

Unamuno era primero un exagerado (por no hablar de los que equivocan sus críticas al volapuk de Sabino Arana, con el euskera batúa de Mitxelena), y lo que decía era que un baserritarra guipuzcoano y un vizcaíno no se entendían, eso es falso, porque lo he oído y visto, y estudiado y las diferencias entre el suletino y el vizcaíno son las de dos dialectos. Algunos ejemplos:

1. Labortano clásico:
Biblia calvinista del ministro Leizarraga (XVI). Versión: Edición facsimil la Trinitarian Bible Society, 1908 (Oxforden: Horoce Hart)

Mateo, XVII, 5:

"Haur da ene Seme maitea, ceinetan neure atseguin ona hartzen baitut, huni beha çaquizquiote" (labortano clásico)

"Haur da ene Seme maitea, zeinetan neure atsegin ona hartzen baitut, huni beha zakizkiote." (labortano clásico con grafía batúa)

"Hau da ene seme maitea, zeina baitan hartu baitut atsegin guztia, honi beha zakizkiote" (en euskera batúa)

2. Vizcaíno literario:
Jesu Kristoren lau ebanjelioak batera alkarturik. Pedro Antonio Añibarro (1804-1821)

Mateo, XVII, 5:

"Hau da nire Seme maite, ceñegán atsegin andi artu dodán: berari enzun egiozu" (vizcaíno literario con grafía original)

"Au da nire Seme maitea, zeñegan atsegin andia artu dodan: berari enzun egiozue." (en grafía batúa)

"Hau da ene seme maitea, zeina baitan hartu baitut atsegin guztia, honi beha zakizkiote" (en euskera batúa)

3. Guipuzcoano literario:

Jose Antonio Uriarte (1858-1859)
Bonaparte Ondareko Eskuizkribuak, (Rosa Miren Pagola eta taldearen edizioa). CD-ROMa, Bilduma osoaren edizio digitala. Deustuko Unibertsitatea / Eusko Jaurlaritza, 2004


Mateo, XVII, 5:

"Au da nere seme maitea, ceñagan nere gozotasun guztiac dauzcadan."(grafía original)

"Au da nere seme maitea, zeñagan nere gozotasun guztiak dauzkadan."(grafía batúa)

"Hau da ene seme maitea, zeina baitan hartu baitut atsegin guztia, honi beha zakizkiote" (en euskera batúa)