Búsqueda avanzada de temas en el foro

Resultados 1 al 6 de 6

Tema: 10. IZAN como verbo auxiliar

  1. #1
    Escuela de Sara está desconectado Miembro Respetado
    Fecha de ingreso
    25 ago, 08
    Mensajes
    426
    Post Thanks / Like

    10. IZAN como verbo auxiliar

    Ahora veremos como construir formas verbales usando solo el IZAN (ya visto) como aditz laguntzaile (verbo de ayuda). Veamos como conjugar los verbos ZORABIATU (marear(se)), JAUSI (caer(se)), igo(subir), jeitsi (bajar), iritsi (llegar), IRTEN (salir);

    EUSKARA CASTELLANO

    zorabiatu naiz me he mareado (pasado reciente)
    zorabiaTZEN naiz me mareo (presente simple)
    zorabiaTZEN ARI naiz me ESTOY mareaNDO (presente continuo)
    zorabiatuKO naiz me mareaRÉ (futuro)

    jausi zara te has caido
    jausTEN zarate caes
    jausTEN ARI zara te ESTÁS cayeNDO
    jausiKO zara te caeRÁs

    igo da ha subido
    igoTZEN da sube
    igoTZEN ARI da ESTÁ subieNDO
    igoKO da subiRÁ

    jeitsi gara hemos bajado
    jeisTEN gara bajamos
    jeisTEN ARI gara ESTAMOS bajaNDO
    jeitsiKO gara bajaremos

    iritsi zarete habeis llegado
    irisTEN zarete llegais
    irisTEN ARI zarete ESTAIS llegaNDO
    iritsiKO zarete llegareis

    irten dira han salido
    irteTEN dira salen
    irteTEN ARI dira ESTÁN salieNDO
    irtenGO dira saldRÁn

    La introduccion de -T(Z)EN ARI conforma el gerundio, y es mejor usar esta forma que la ya vista de -T(Z)EN EGON (en realidad esta última está mal dicha aunque se oye). Así preferiremos decir "zorabiatzen ari naiz" que "zorabiatzen nago" (esta última sería incorrecta).

    Para los verbos que admiten conjugación (ya vistos) no usamos -TEN+ izan, sino que los conjugamos. Por tanto en vez de decir "joaten naiz", conjugamos el JOAN y decimos "noa" (lo mismo para todas las personas en el JOAN, ETORRI y EGON).

    Encontramos que según la terminación de cada verbo se pone -TEN o -TZEN. Para el futuro añadimos -KO en todos los verbos, menos en los que acaban en -N, en los cuales añadimos - GO.

    En los que acaban en -TU (zorabiaTU), o en -DU (konponDU=arreglar(se), quitamos -TU o -DU y ponemos -TZEN (zorabiaTZEN, konponTZEN).
    Los que acaban en -I (jausI, ikusI (ikusi=ver)), quitamos la -i y ponemos -TEN (jausTEN, ikusTEN).

    Como caso particular del anterior, tenemos los verbos acabados en -TSI o -TZI (jeiTSI, iriTSI, irenTZI (tragar), idaTZI (escribir)). En estos pasamos la S o Z delante, y ponemos -TEN, quedándonos -STEN o -ZTEN (jeiSTEN, iriSTEN, irenZTEN, idaZTEN)

    Si acaban en -N (irteN, egiN (hacer), joaN) quitamos la -N y pon mos -TEN (irteTEN, egiTEN, joaTEN)

    Cuadro resumen:

    AZKEN HIZKIA (última letra) GEHITU (añadir) ADIBIDEAK


    -TU, -DU ------> -TZEN, -KO ------> zorabiaTU-->zorabiaTZEN ------> zorabituKO

    konponDU-->konponTZEN

    konponduKO



    -I ------> -TEN, -KO ------> jausI-->jausTEN ------> jausiKO

    ikusI-->ikusTEN ------> ikusiKO

    -TSI/-TZI


    -TEN
    -KO

    jeiTSI-->jeiSTEN
    jeitsiKO
    idaTZI-->idaZTEN
    idatziKO
    -N

    -TEN
    -GO
    egiN-->egiTEN
    eginGO
    joaN-->joaTEN
    joanGO

    Poniendo delante del aditz laguntzaile un BA- hacemos un condicional (es como imponer un SI condicional). El BA- con verbos conjugables también puede valer, según la frase, como el YA del castellano (BAnago=ya estoy, BAnoa=ya voy, BAdago=ya está).

    Diciendo el verbo talcual (sin aditz laguntzaile, ni sin atzizki construimos el imperativo, y este imperativo vale para segunda persona del singular y del plural.

    Etorri!=¡ven!,¡venid!
    irentsi=¡traga!,¡tragalo!,¡tragalos!,¡tragala!,¡tragalas!,¡tragad!,¡tragadlo!,¡tragadlos!, ¡tragadla!,
    ¡tragadlas!
    irten!=¡sal!,


    Adibideak:

    EUSKARA CASTELLANO

    -Zer egiten ari zara? -¿Qué estás haciendo?
    -dendara sarTZEN ARI naiz -ESTOY entraNDO a la tienda.

    -Villabara/Atarrabiara joango naiz -Iré a Villaba.
    -Atarrabiara BAzoaz, ni Falcesera joango naiz. -SI vas a Villaba, yo iré a Falces

    -zorabiatzen BAzara, ni ez naiz joango. -SI te mareas, yo no iré
    -zorabiatu BAzara, ni ez naiz joango -SI te has mareado, yo no iré

    -non egon zara? -¿donde has estado?
    -San Adrianen egon naiz. -he estado en San Adrian

    -irentsi pilula! -traga(d) la pastilla!.
    -irentsi pilulak! -traga(d) las pastillas!

    -etorri orain Bilbora! -¡ven ahora a Bilbao!
    -banago Bilbon. -ya estoy en Bilbao.

    Ariketa:

    -Zer egiten ari zara?
    -Telebista ikusten ari naiz, eta zu?
    -ni Gorbeia mendia (el monte Gorbea) igotzen ari naiz.

    -Murchantera iritsi naiz
    -ba (pues) ni Zintronikora (Cintruenigo) joango naiz, eta gero (después) Tuterara.

    -Norian zorabiatzen naiz, eta zu?
    -ni ez naiz norian zorabiatzen, ni itsasontzian (en el barco) zorabiatzen naiz.

    Oharra: itsaso = mar y ontzi = recipiente, vaso; itsasontzi es la suma de ambos. Tambien espaziontzi = nave espacial.
    Última edición por Escuela de Sara; 06/04/2009 a las 17:33

  2. #2
    Escuela de Sara está desconectado Miembro Respetado
    Fecha de ingreso
    25 ago, 08
    Mensajes
    426
    Post Thanks / Like

    Respuesta: 10. IZAN como verbo auxiliar

    Me voy a tomar un descanso en esto de subir lecciones, pero si alguien tiene dudas que no dude en postear ^^

  3. #3
    Avatar de DON COSME
    DON COSME está desconectado Miembro Respetado
    Fecha de ingreso
    23 sep, 06
    Ubicación
    Canarias
    Mensajes
    2,657
    Post Thanks / Like

    Respuesta: 10. IZAN como verbo auxiliar

    ¿Cuántas completan el curso?

  4. #4
    Escuela de Sara está desconectado Miembro Respetado
    Fecha de ingreso
    25 ago, 08
    Mensajes
    426
    Post Thanks / Like

    Respuesta: 10. IZAN como verbo auxiliar

    33 aunque he modificado alguna cosa, son unas treinta, ¿por?

  5. #5
    Avatar de DON COSME
    DON COSME está desconectado Miembro Respetado
    Fecha de ingreso
    23 sep, 06
    Ubicación
    Canarias
    Mensajes
    2,657
    Post Thanks / Like

    Respuesta: 10. IZAN como verbo auxiliar

    Para tener una idea de por dónde ibas.

    Creo que es bueno que hagas un descanso. Debiera haber ahora ejercicios específicos interrelacionando las 10 lecciones ya aportadas.

    No sé cuántos te están siguiendo, pero aunque sólo sea como testimonio escrito, el completar las 30 lecciones escalonadamente ya es un gran monumento a nuestra herencia. Con independencia de que alguien saque provecho o no. Tienes toda mi admiración por ello.
    Última edición por DON COSME; 06/04/2009 a las 19:34

  6. #6
    Escuela de Sara está desconectado Miembro Respetado
    Fecha de ingreso
    25 ago, 08
    Mensajes
    426
    Post Thanks / Like

    Respuesta: 10. IZAN como verbo auxiliar

    Libros antiguos y de colección en IberLibro
    Tenía pensado hacer un resumen de vocabulario, es buena idea poner ejercicios interrelacionados también

    Eskerrik, pero yo solo intento adaptar el cursillo ^^

Información de tema

Usuarios viendo este tema

Actualmente hay 1 usuarios viendo este tema. (0 miembros y 1 visitantes)

Temas similares

  1. Del Sudoeste Español a la Conquista de los Andes
    Por Ordóñez en el foro Hispanoamérica
    Respuestas: 2
    Último mensaje: 22/11/2009, 00:12
  2. 15 Concepciones sobre España
    Por Donoso en el foro Temas de Portada
    Respuestas: 0
    Último mensaje: 17/01/2006, 19:39
  3. Juan Francisco Donoso Cortés
    Por Ordóñez en el foro Historiografía y Bibliografía
    Respuestas: 0
    Último mensaje: 27/12/2005, 17:20
  4. La Hélade en la Piel de Toro
    Por Ordóñez en el foro Prehistoria y Protohistoria
    Respuestas: 0
    Último mensaje: 16/09/2005, 17:16
  5. Maurras en Cataluña
    Por Ordóñez en el foro Catalunya
    Respuestas: 0
    Último mensaje: 12/09/2005, 18:31

Permisos de publicación

  • No puedes crear nuevos temas
  • No puedes responder temas
  • No puedes subir archivos adjuntos
  • No puedes editar tus mensajes
  •