Tema: Língua portugalega!

O problema da grafía galega é, con certeza, un debate perigoso e mui incómodo. Primeiramente, a normativización da Xunta nos 1980 non levou a un maior prestixio e emprego do idioma, sobretodo polas xerazóns mais novas. Por outra banda, as xerazóns mais vellas non foron alfabetizadas en galego, en negunha das grafías que hai ou houvo. En terceiro lugar, a língua galega acusa unha perda grave de pureza na sua pronuncia, no seu léxico e na sua sintaxe, alén de barbarismos como "tio" e outras xírias daquela "movida" dos madrides dos anos 1980.

Eu havia preferir que se mantivera a pureza do idioma para alén da grafía, e que na escrita houvera certa liberdade. Entre outras cousas, a norma da Xunta non só é pouco atractiva para a mocidade, senon que mata a riqueza dialectal (eu falo galego central e nen a miña família -que falan todos subdialectos centrais- se sentiron nunca identificados co galego da TVG). Quer dicer, mais galego e mais normalidade, menos problemática ortográfica e mais liberdade nela. Cuando o galego mais reloceu e floreceu foi cuando menos norma houvo: séculos XII-XIII. O uso de variantes escritas como "irmán" e "irmao", "cando" e "cuando", "tu" e "ti", "camións" e "camioes" ou "camiois" non é algo que destraga e bota a perder unha língua, todo o contrario.

Logo está o problema da filiación idiómatica. Mais do que o debate galego vs. galego-portugés, a cuestión do "galego de verdade" vs. "galego de hoxe" (ou castrapo) é o que mais me preocupa. O galego falado no espazo urbano é apenas un dialecto do castelán falado -penosamente falado- en Galiza, con algunhas palabriñas galegas de aderezo.

A respeito do portugués, somos duas formas de un todo heteroxéneo, mais cada quen coa sua personalidade própria. Os linguistas falan de "sistema lingístico" e "variantes". É xusto davondo. Na práctica, somos como o catalán e o valenciano, ou como o flamenco e o neerlandés da Holanda. Nen o catalán ten que se impor en València por iso, nen viceversa, mais cada quen conservar o seu, sen distanciamentos artificiais e inecesários.

Persoalmente, asi e todo, eu havia preferir un achegamento paulatino á grafia Portuguesa, como xa tentou a Xerazón Nós, mantendo porén as formas galegas próprias como "houvo" (non "houve") e "fixen" (non "fiz"), "leituga" e non ("alface"), "canso" (e non "cansado"), "doado" (xunto con "fácil") etc. Asimesmo, Portugal é unha Galiza que escolleu unha outra xeira política, mais é unha Galiza, sobretodo o norte, con unha Galiza sureña ao Sul -e todo é a evolución dos mesmo esprito. E Nengun galego debera esquecer nunca isto.